Türkiye – Gürcistan ilişkileri, sadece coğrafi yakınlıktan ibaret değildir. Bu iki ülke tarih boyunca ticaret, kültür ve diplomasi açısından yakın iş birliği içinde olmuştur. Karadeniz’in doğusunda yer alan bu komşu ülkeler, hem stratejik hem de ekonomik anlamda önemli ortaklardır.
Bu yazıda, Türkiye ile Gürcistan arasındaki ilişkilerin tarihi gelişimini, kültürel bağlarını, ticaret hacmini, turizm etkilerini ve ulaşım bağlantılarını detaylıca ele alacağız.
Tarihsel Bağlantılar
Türkiye – Gürcistan ilişkilerinin kökeni, yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Gürcistan’ın bazı bölgeleri Osmanlı topraklarına katılmıştır. Bu dönemden itibaren kültürel ve sosyal etkileşim artarak devam etmiştir.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Gürcistan bağımsızlığını ilan etti ve 1991 yılında Türkiye, Gürcistan’ı tanıyan ilk ülkelerden biri oldu. Bu, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin başlangıç noktası oldu.
Ayrıca Oku: Konyaspor – Galatasaray Türk Futbolunda Tarihi Bir Rekabet
Siyasi İşbirliği
Günümüzde Türkiye – Gürcistan arasında güçlü diplomatik ilişkiler bulunmaktadır. Her iki ülke de karşılıklı büyükelçiliklere ve konsolosluklara sahiptir. NATO ve Avrupa ile yakın ilişkileri bulunan Gürcistan, Türkiye’nin bölgesel güvenlik ve istikrar vizyonunu paylaşmaktadır.
Türkiye, Gürcistan’ın toprak bütünlüğünü desteklemekte ve Abhazya ile Güney Osetya konusunda Gürcistan’ın yanında yer almaktadır. Bu tutum, iki ülke arasındaki siyasi güvenin temel taşlarından biridir.
Ekonomik ve Ticari İlişkiler
Türkiye – Gürcistan ekonomik ilişkileri, yıllar içinde hızlı bir büyüme göstermiştir. Türkiye, Gürcistan’ın en büyük ticaret ortaklarından biri haline gelmiştir. Özellikle enerji, inşaat ve gıda sektörlerinde Türk yatırımları dikkat çekmektedir.
Aşağıdaki tablo, son yıllarda iki ülke arasındaki dış ticaret hacmini özetlemektedir:
Ayrıca Oku: Arzu Sabancı Biyografisi, Yaşı ve Serveti
| Yıl | Türkiye’den Gürcistan’a İhracat (Milyon USD) | Gürcistan’dan Türkiye’ye İthalat (Milyon USD) |
|---|---|---|
| 2020 | 1,547 | 200 |
| 2021 | 1,800 | 240 |
| 2022 | 2,120 | 265 |
| 2023 | 2,450 | 310 |
Önemli bilgiler
Türkiye – Gürcistan Serbest Ticaret Anlaşması 2008 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu anlaşma, gümrük vergilerinin kaldırılmasını ve ticaretin kolaylaşmasını sağlamıştır.
Gürcistan ile Türkiye arasında Sarp Sınır Kapısı, en yoğun kullanılan geçiş noktasıdır. Karayolu taşımacılığı için büyük öneme sahiptir. Aynı zamanda Artvin’in Kemalpaşa ilçesindeki Türkgözü Sınır Kapısı ve Ardahan’ın Posof ilçesindeki Aktaş Sınır Kapısı da aktif olarak kullanılmaktadır.
Türkiye – Gürcistan arasındaki ulaşım kolaylığı sayesinde hem ticaret hem de turizm gelişmektedir. Ayrıca Batum ve Rize-Artvin Havalimanı gibi yakın noktalarda hava taşımacılığı da önem kazanmıştır.
Türkiye – Gürcistan Turizm ve Kültürel Etkileşim
Son yıllarda Türkiye – Gürcistan arasında turizm faaliyetlerinde artış yaşanmaktadır. Türk vatandaşları Gürcistan’a kimlikle giriş yapabildiği için kısa süreli seyahatler oldukça yaygındır.
En çok ziyaret edilen yerler:
- Batum: Gürcistan’ın Karadeniz kıyısındaki tatil kenti. Kumarhaneleri, sahil şeridi ve gece hayatıyla öne çıkar.
- Tiflis: Gürcistan’ın başkenti. Tarihi sokakları ve mimarisiyle dikkat çeker.
- Kars ve Ardahan: Gürcüler, bu illeri ziyaret ederek hem alışveriş hem de kültürel etkileşimde bulunur.
Gürcistan’da yaşayan Türk vatandaşları ve Gürcistan’dan Türkiye’ye eğitim veya iş için gelen birçok kişi, kültürel kaynaşmayı artırmaktadır. Ortak müzikler, yemek kültürü ve gelenekler de bu bağları güçlendirmektedir.
Eğitim ve Akademik İşbirliği
Türkiye – Gürcistan arasında eğitim alanında da önemli iş birlikleri bulunmaktadır. Türkiye Bursları programı kapsamında her yıl çok sayıda Gürcü öğrenci Türkiye’de yükseköğrenim görmektedir.
Ayrıca iki ülke üniversiteleri arasında Erasmus+ ve Mevlana değişim programları yürütülmektedir. Ortak seminerler, akademik projeler ve kültürel etkinlikler ile genç kuşaklar arasında bağlar kuvvetlenmektedir.
Enerji ve Altyapı Projeleri
Enerji işbirliği, Türkiye – Gürcistan ilişkilerinde önemli bir başlıktır. Türkiye üzerinden geçen doğalgaz boru hatları ve elektrik iletim projeleri, iki ülke arasında enerji köprüsü kurmuştur.
Bazı önemli projeler:
- Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı: Azerbaycan petrolünü Gürcistan üzerinden Türkiye’ye taşır.
- Bakü-Tiflis-Erzurum Gaz Boru Hattı: Doğalgaz iletiminde stratejik bir hattır.
- TANAP (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı): Gürcistan üzerinden gelen gazı Avrupa’ya ulaştırır.
Bu projeler sayesinde Türkiye enerji transit merkezi olurken, Gürcistan da bu ağda önemli bir partner konumundadır.
Ortak Güvenlik Anlayışı
Türkiye – Gürcistan arasında askeri eğitim ve tatbikatlarda iş birliği yapılmaktadır. İki ülke de bölgesel güvenliği tehdit eden unsurlara karşı birlikte hareket etmektedir.
Ayrıca Gürcistan’ın NATO üyeliği sürecinde Türkiye aktif destek vermektedir. Gürcistan Silahlı Kuvvetleri, Türk Silahlı Kuvvetleri ile ortak tatbikatlar yürütmektedir.
İnsanî ve Sosyal Dayanışma
Depremler, yangınlar veya afet durumlarında Türkiye – Gürcistan arasında yardımlaşma örnekleri sıkça görülmektedir. Özellikle Gürcistan’daki sel felaketlerinde Türkiye hızlı şekilde insani yardım göndermiştir.
Bununla birlikte Türk Kızılayı ve Gürcü STK’lar ortak sosyal projeler yürütmektedir. Bu yardımlar, halklar arasında empati ve güven ortamı oluşturmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Türkiye vatandaşları Gürcistan’a pasaportla mı giriyor?
Hayır, Türkiye vatandaşları sadece kimlikle Gürcistan’a giriş yapabilir.
Gürcistan ile Türkiye arasında kaç sınır kapısı vardır?
Üç aktif sınır kapısı bulunmaktadır: Sarp, Türkgözü ve Aktaş.
Türkiye – Gürcistan arasında en çok hangi ürünlerin ticareti yapılır?
Gıda, tekstil, inşaat malzemeleri ve enerji sektörü öne çıkmaktadır.
Gürcistan Türkiye’ye öğrenci gönderiyor mu?
Evet, her yıl yüzlerce Gürcü öğrenci Türkiye’de üniversite eğitimi almaktadır.
Sonuç
Türkiye – Gürcistan ilişkileri; coğrafya, tarih, ekonomi, kültür ve güvenlik alanlarında derinleşen bir iş birliği örneğidir. Sınır komşusu olmanın ötesinde bu iki ülke, halklar düzeyinde de güçlü bağlar kurmuştur.
Karşılıklı vize kolaylıkları, serbest ticaret anlaşmaları, eğitim ve enerji projeleri gibi unsurlar sayesinde gelecekte bu ilişkilerin daha da güçlenmesi beklenmektedir.